Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach na realizację przedsięwzięcia, podobnie jak decyzja o warunkach zabudowy, stanowi jedynie etap wstępny jego realizacji. Uzyskanie tej decyzji jest wymagane w szczególności dla przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko i przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko wymienionych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 roku w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2019 roku, poz. 1839). W przypadku tych rodzajów przedsięwzięć uzyskanie decyzji środowiskowej jest warunkiem powodzenia procesu inwestycyjnego. Wydanie tej decyzji powinno poprzedzać starania inwestora o decyzję o warunkach zabudowy i pozwolenie na budowę. Organy architektoniczno-budowalne wydające te decyzje są związane decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach. Stanowi o tym wprost art. 86 pkt 1) ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2022 roku, poz. 1029).
Zakres związania decyzją środowiskową organów architektoniczno-budowlanych jest różnie pojmowany przez sądy administracyjnie.
WSA w Warszawie w wyroku z dnia 18 lipca 2018 roku, VII SA/Wa 2441/17 stwierdził, że decyzja ta wiąże organ co do wszystkich postanowień w niej zawartych.
WSA w Rzeszowie w wyroku z dnia 9 maja 2018 roku, II SA/Rz 1177/17 podkreślił, że owo związanie odnosi się do charakterystycznych parametrów danej inwestycji i jej oddziaływania na środowisko, nie zaś do wyznaczonego obszaru oddziaływania przedsięwzięcia na potrzeby prowadzonego postępowania.
WSA w Poznaniu w wyroku z dnia 25 marca 2021 roku, IV SA/Po 1656/20 wskazał, że związanie organów wydających decyzje wskazane w art. 72 ust. 1 u.i.o.ś. dotyczy nie tylko samych warunków realizacji przedsięwzięcia czy też parametrów tego przedsięwzięcia, ale także ustaleń w zakresie stanu faktycznego, w takim zakresie, jaki konieczny był do ustalenia środowiskowych uwarunkowań realizacji przedsięwzięcia.
W wyroku WSA w Łodzi z dnia 21 października 2021 roku, II SA/Łd 261/21 dodał, że wynikające z art. 86 u.u.i.ś. związanie decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach nie zwalnia organu architektoniczno-budowlanego od obowiązku sprawdzenia rozwiązań projektowych w kontekście wymagań ochrony środowiska w zakresie szerszym niż to wynika z decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach powinna umożliwić uzyskanie przez organ architektoniczno-budowlany pełnej wiedzy niezbędnej do oceny wymagań ochrony środowiska, których zachowanie warunkuje udzielenie pozwolenia na budowę. Rzeczą więc organu weryfikującego projekt budowlany jest analiza decyzji środowiskowej, raportu i całego zebranego w sprawie materiału dowodowego pod kątem jego przydatności do rozstrzygnięcia sprawy.
Zauważyć należy, że decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wydawana jest na wstępnym etapie procesu inwestycyjnego, gdy nie zawsze możliwe jest określenie wszystkich czynników środowiskowych, które mogą wystąpić w trakcie realizacji inwestycji budowlanej. Zgodnie z art. 35 ust. 1 pkt 1) lit. b) ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane (Dz. U. z 2021 roku, poz. 2351) organ właściwy do wydania pozwolenia na budowę samodzielnie ocenia zgodność planowanej inwestycji z wymogami ochrony środowiska, nie ograniczając się wyłącznie do ustaleń decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Ma to istotne znaczenie zwłaszcza gdy dojdzie do zmiany zamierzenia budowlanego na etapie wniosku o pozwolenie na budowę. Zmiana taka może przykładowo dotyczyć projektowanej liczby budynków mieszkalnych.
W takiej sytuacji organ architektoniczno-budowlany powinien rozważyć czy kwestia liczby budynków mieszkalnych mogła mieć znaczenie na etapie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Warty uwagi organu jest przede wszystkim zakres informacji znajdujących się w karcie informacyjnej złożonej przez inwestora w celu analizy kryteriów stwierdzających obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko lub zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Powinny znajdować się tam m.in. takie informacje o planowanym przedsięwzięciu jak:
- rodzaj przedsięwzięcia;
- powierzchnia zabudowy, a więc powierzchnia terenu zajęta przez obiekty budowlane oraz przeznaczona do przekształcenia w wyniku realizacji przedsięwzięcia, nie mniejsza niż 2 ha.
Stanowi o tym art. 62a ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
Ponadto, organ winien uwzględnić również inne informacje przedstawione przez inwestora we wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, opinie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska oraz Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, a także kryteria i uwarunkowania wymienione w art. 63 ust. 1 wyżej wspomnianej ustawy.
Podkreślić należy, iż powyższych przepisów nie wynika, aby ilość budynków mogła mieć decydujące znaczenie na etapie podejmowania decyzji co do potrzeby oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Ilość budynków planowanych do realizacji w ramach przedsięwzięcia nie należy do danych wymaganych do umieszczenia w karcie informacyjnej przedsięwzięcia ani do kryteriów podlegających ocenie przez organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach pod względem tego czy przedsięwzięcie mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko.
To skala przedsięwzięcia (a więc wielkość inwestycji, jej podstawowe parametry techniczne), a także powierzchnia zajmowanego terenu pod przedsięwzięcie, a nie ilość budynków, mają znaczenie jako informacje umieszczane w karcie informacyjnej przedsięwzięcia oraz podlegające ocenie przez organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach czy przedsięwzięcie mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko.
Dodanie przez inwestora jednego budynku w ramach przedsięwzięcia na etapie uzyskiwania pozwolenia na budowę nie w każdym przypadku będzie skutkowało zwiększeniem skali przedsięwzięcia oraz powierzchni zajmowanego terenu pod przedsięwzięcie. Może zdarzyć się tak, że dodanie jednego budynku będzie skutkowało zmniejszeniem powierzchni zabudowy mieszkaniowej. W takim przypadku nie dojdzie do zwiększenia emisji głównych czynników mogących oddziaływać na środowisko w trakcie eksploatacji inwestycji. Dodanie jednego budynku przy jednoczesnym zmniejszeniu powierzchni zabudowy mieszkaniowej może skutkować tym, że przedsięwzięcie to na etapie wydawania pozwolenia na budowę nie będzie podlegało pod minimalną powierzchnię zabudowy warunkującą kwalifikację tego rodzaju przedsięwzięcia jako mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Wówczas wprowadzone zmiany w projekcie budowlanym w zakresie zabudowy mieszkaniowej nie będą mogły mieć nawet potencjalnego negatywnego oddziaływania na środowisko, a zatem będą miały pozytywne znaczenie z punktu widzenia ochrony środowiska. Dodanie jednego budynku do planowanego przedsięwzięcia zabudowy mieszkaniowej nie spowoduje w takiej sytuacji przekroczenia maksymalnych parametrów przedsięwzięcia, lecz ich ograniczenie.
W związku z tym nie będzie podstaw do przyjęcia, że na skutek dodania jednego budynku do przedsięwzięcia mogłoby wystąpić zakresowo inne negatywne oddziaływanie na środowisko, niż to, które było przedmiotem oceny w postępowaniu zakończonym wydaniem decyzji środowiskowej (podobnie: wyrok NSA z dnia 10 maja 2018 roku, II OSK 2770/17; wyrok WSA w Łodzi z dnia 12 kwietnia 2017 roku, II SA/Łd 942/16). Na etapie postępowania o wydanie pozwolenia na budowę nie dojdzie więc do zmiany stanu faktycznego w zakresie elementów wpływających na treść środowiskowych uwarunkowań dla realizacji przedsięwzięcia, określonych w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a tym bardziej nie dojdzie do zmiany stanu faktycznego wymagającego zmiany tych uwarunkowań lub ich uzupełnienia. W związku z tym, na etapie postępowania o wydanie pozwolenia na budowę nie będzie podstaw do uznania, że w korekcie wniosku o wydanie pozwolenia na budowę zostały wprowadzone zmiany w stosunku do wymagań określonych w decyzji DŚ, które skutkowałyby obowiązkiem przeprowadzenia ponownej oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko w ramach tego postępowania, na podstawie art. 88 ust. 1 pkt 2) UUIŚ (tak: wyrok NSA z dnia 6 lutego 2019 roku, II OSK 692/18).
Zgodnie z art. 72 ust. 2 pkt 1a) lit. a) ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko w przypadku zmiany zatwierdzonego projektu budowlanego w zakresie charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego, a w szczególności: kubatury, powierzchni zabudowy, wysokości, długości, szerokości i liczby kondygnacji, oraz charakterystycznych parametrów drogi w zakresie niewymagającym zmiany granic pasa drogowego, nie ma obowiązku uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, to tym bardziej nie ma potrzeby zmiany takiej decyzji lub uzyskania nowej decyzji dla zmienianego przedsięwzięcia w zakresie ilości budynków (podobnie: wyrok WSA w Łodzi z dnia 12 kwietnia 2017 roku, II SA/Łd 942/16).
Organ architektoniczno-budowlany zobowiązany jest do sprawdzenia przede wszystkim zgodności projektu budowlanego z warunkami określonymi w decyzji środowiskowej, a jeśli te warunki się nie zmienią, jest związany treścią tej decyzji na podstawie art. 86 pkt 2) ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Potwierdza to wyrok NSA z dnia 10 czerwca 2014 roku, II OSK 1578/13, w którym stwierdzono, że rolą organu administracji architektoniczno-budowlanej jest jedynie sprawdzenie zgodności projektu budowlanego z warunkami określonymi w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. W wyroku WSA w Poznaniu z dnia 27 kwietnia 2017 roku, IV SA/Po 1017/16 dodano że: „Ustalenia poczynione przez organy ochrony środowiska w ramach przeprowadzanej, przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko przestają wiązać organ właściwy do wydania decyzji o pozwoleniu na budowę dopiero w sytuacji, gdy organ ten stwierdzi, że we wniosku o wydanie pozwolenia zostały dokonane zmiany w stosunku do wymagań określonych w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. W takim przypadku należy przeprowadzić nową ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko w ramach postępowania w sprawie o pozwolenie na budowę.”
Powyższe daje podstawy do uznania, że zmiana projektowanej liczby budynków mieszkalnych na etapie uzyskiwania pozwolenia na budowę nie zawsze musi powodować konieczność uzyskania nowej decyzji środowiskowej.
**************
Tekst został opublikowany w wydaniu październik/ listopad dwumiesięcznika Real Estate Magazine.