Jest to decyzja administracyjna wydawana po przeprowadzeniu postępowania uregulowanego w art. 71 i kolejnych ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (dalej: „ustawa o środowisku”). Uzyskanie Decyzji środowiskowej jest konieczne, w sytuacji gdy realizacja przyszłej Inwestycji może zawsze znacząco oddziaływać na środowisko i inwestycji, która może potencjalnie oddziaływać na środowisko. Katalog takich przedsięwzięć zawiera rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Jeżeli przedsięwzięcie spełnia kryteria wskazane w powołanym rozporządzeniu, to proces Inwestycyjny polegający na uzyskaniu decyzji ustalającej warunki zabudowy oraz pozwolenia na budowę, wymaga uprzedniego uzyskania Decyzji środowiskowej. W innym przypadku wniosek o wydanie warunków zabudowy lub pozwolenia na budowę pozostawiony zostanie bez rozpoznania.
Ustawa o środowisku wskazuje w art. 72 ust. 8 przypadki, w których pomimo, że Inwestycja może znacząco oddziaływać na środowisko, nie wydaje się Decyzji środowiskowej. Takimi przedsięwzięciami są inwestycje, których wyłącznym celem jest:
- obronność i bezpieczeństwo państwa;
- prowadzenie działań ratowniczych i zapewnienie bezpieczeństwa cywilnego w związku z przeciwdziałaniem lub usunięciem bezpośredniego zagrożenia dla ludzkości.
Organy właściwe do wydania Decyzji środowiskowej zostały przedstawione w art. 75 ustawy o środowisku. W zależności od rodzaju Przedsięwzięcia, organem właściwym może być między innymi: regionalny dyrektor ochrony środowiska, Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska, starosta, dyrektor regionalnej dyrekcji lasów państwowych albo wójt, burmistrz, prezydent miasta.
W sytuacji, gdy w trakcie postępowania o wydanie Decyzji środowiskowej, przeprowadzona została ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, organ właściwy do wydania decyzji wydaje ją w oparciu o:
- wyniki uzgodnień i opinii, o których stanowi art. 77 ust. 1 ustawy o środowisku;
- ustalenia zawarte w raporcie o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko;
- wyniki postępowania z udziałem społeczeństwa;
- wyniki postępowania w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko, jeżeli zostało przeprowadzone.
Decyzja środowiskowa jest wiążąca dla Organów, które następnie wydają decyzję o warunkach zabudowy czy pozwolenie na budowę. Zakres związania tą decyzją jest różnie pojmowany przez sądy administracyjne.
Zgodnie z art. 72a ustawy o środowisku, każda decyzja środowiskowa może zostać przeniesiona na inny podmiot, za zgodą strony, na rzecz której została wydana, jeżeli podmiot, na który ma zostać przeniesiona, przyjmuje warunki w niej zawarte.