Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego (dalej: „Studium”) jest dokumentem sporządzanym na terenie gminy w celu określenia polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego. Należy zaznaczyć, że nie jest to akt prawa miejscowego i tym samym nie stanowi prawa powszechnie obowiązującego, na podstawie którego można wydać np. decyzję administracyjną. Jest aktem wewnętrznym, którego zapisy są brane pod uwagę przy uchwalaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
Procedura uchwalania studium zostało unormowana w przepisach ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (dalej: „UPZP”). Studium składa się przede wszystkim z:
a) części określającej uwarunkowania (w formie tekstowej i graficznej). W art. 10 ust. 1 UPZP zostało wskazane z czego mogą wynikać uwarunkowania;
b) części określającej kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy;
c) rysunku przedstawiającego w formie graficznej ustalenia Studium;
d) pisemnego uzasadnienia zawierającego objaśnienia przyjętych rozwiązań w Studium.
Procedura uchwalania Studium rozpoczyna się zgodnie z art. 9 UPZP podjęciem przez radę gminy uchwały o przystąpieniu do sporządzania Studium. Następnie Wójt, burmistrz, albo prezydent miasta sporządza projekt Studium zawierające część tekstową i graficzną, uwzględniając ustalenia strategii rozwoju województwa i planu zagospodarowania przestrzennego województwa, a także strategii rozwoju ponadlokalnego oraz strategii rozwoju gminy, o ile gmina dysponuje taki opracowaniem.
Wójt, burmistrz albo prezydent miasta, po podjęciu przez radę gminy uchwały o przystąpieniu do sporządzania Studium kolejno musi przeprowadzić procedurę planistyczną, która została unormowana w art. 11 UPZP. Przede wszystkim musi:
a) ogłosić w prasie miejscowej, przez obwieszczenie oraz udostępnienie w Biuletynie informacji Publicznej na swojej stronie podmiotowej, a także w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości, o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania Studium, określając formę, miejsce i termin składania wniosków dotyczących Studium, nie krótszy niż 21 dni od dnia ogłoszenia;
b) zawiadomić na piśmie wszystkie Organy, z którymi wymagane jest dokonanie uzgodnień i uzyskania opinii dotyczących projektu Studium;
c) sporządzić projekt Studium uwzględniając wnioski wskazane powyżej w lit. a;
d) uzyskać opinię właściwej komisji architektoniczno-urbanistycznej;
e) wystąpić o wszystkie wymagane uzgodnienia i opinie projektu Studium do Organów wskazanych w art. 11 pkt 5 UPZP;
f) dokonać stosownych poprawek projektu Studium na podstawie wydanych uzgodnień i uzyskanych opinii od Organów wskazanych powyżej w lit. e;
g) ogłosić wyłożenie projektu Studium do publicznego wglądu na okres co najmniej 7 dni przed dniem wyłożenia i wyłożyć ten projekt do publicznego wglądu, także przez jego udostępnienie w Biuletynie Informacji Publicznej na swojej stronie podmiotowej, na okres co najmniej 21 dni oraz zorganizować w tym czasie co najmniej jedną dyskusję publiczną nad przyjętymi w projekcie Studium rozwiązaniami;
h) wyznaczyć w ogłoszeniu termin, w którym osoby fizyczne i prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej będą mogły wnieść uwagi do projektu Studium, który nie może być krótszy niż 21 dni od dnia zakończenia wyłożenia projektu Studium;
i) przedstawić radzie gminy do uchwalenia projekt Studium wraz z listą nieuwzględnionych uwag.
Wszystkie powyższe czynności dokonywane są w kolejności przedstawionej.
Studium zostaje przyjęte podjęciem uchwały przez radę gminy, której załącznikami jest zarówno tekst, rysunek Studium, jak i rozstrzygnięcie o sposobie rozpatrzenia uwag